اوراق تاریخ

كنفرانس دشواري ساز سال 1945 يالتا و ادامه تلاش بشر براي برقراري نظمي منطقي در جهان - هرآنچه را که استالين در يالتا بدست آورد گورباچف بر بادداد

از راست به چپ : استالين ، روزولت ، وچرچيل در يالتا واقع در كريمه در چهارم فوريه 1945 ــ 3 ماه پيش از پايان جنگ جهاني دوم در جبهه هاي اروپا

    چهارم فوريه سال 1945 ميلادي روزولت، استالين و چرچيل [سران وقت ايالات متحده آمريكا و اتحاد شوروي و رئيس دولت انگلستان] مذاكرات هشت روزه خود را در كاخ محل استراحت تزارها در شهر يالتا واقع در شبه جزيره كريمه آغاز كردند تا سرنوشت آلمان و مناطق نفوذ سه دولت پس از پايان جنگ و خطوط تازه مرزي را روشن سازند. به خواست چرچيل، از شارل دوگل رهبر وقت فرانسويان براي شركت در اين مذاكرات دعوت نشده بود. در آن هنگام، كار آلمان پايان يافته تلقي مي شد. واحدهاي ارتش سرخ كمتر از سه ماه از تاريخ برگزاري كنفرانس يالتا، برلين را تصرف و به عمر رايش سوم پايان دادند و هيتلر براي اين كه به اسارت كمونيستها كه هميشه با آنان دشمني كرده بود نيافتد خودكشي كرد. در اوت همين سال ، سه ماه و چند روز پس از سقوط برلين، امپراتوري ژاپن كه طعم بسيار تلخ سلاح هسته اي آمريكا را چشيده بود تسليم شد و جنگ در هردو جبهه پس از شش سال و بر جاي گذاردن دهها ميليون كشته و ويراني هاي بسيار پايان يافت، ولي معارضه دو دولتي كه به صورت دو ابر قدرت جهان ازميان ويرانه هاي اين جنگ سر برافراشته بودند تقريبا از همان لحظه خاموش شدن توپها آغاز شد كه والتر ليپمن (روزنامه نگار) عنوان جنگ سرد بر آن گذارد. اين معارضه كه 45 سال طول كشيد جهان را وارد عصر تشكيل اتحاديه هاي نظامي و جنگهاي منطقه اي و داخلي و كودتاها و براندازي ها و ترورهاي ناشي از آن ساخت. هنوز سپيده دم پايان اين معارضه فرساينده با كنار رفتن داوطلبانه يكي از دو حريف نمودار نشده بود كه جهان خسته و كوفته با مسائل برخاسته از جولان يك ابر قدرت در پهنه خود رو به رو شد كه ادامه يافته و تروريسم (به گفته گرهارد شرودر صدر اعظم سوسيال دمكرات وقت آلمان؛ جنگ غير دولتي) يك نمونه آن و مبارز طلبي پاره اي از دولتهاي كوچكتر و منفرد و نيز فعاليت پيگيرجنبش هايي ازقبيل جنبش مبارزه با «جهاني شدن اقتصاد برپايه برنامه كشورهاي صنعتي» نمونه ديگر آن است و به نظر مي رسد كه بعضي دولتهاي بزرگتر و منفرد هم دركمين به دست آوردن فرصت براي يارگيري نشسته اند تا به نوعي ديگر ازموازنه قدرت دست يابند. بنابراين، برقراري نظمي نوين در جهان ـ در آينده اي نه چندان دور قابل پيش بيني است و اين نظم پايه منطق رياضي خواهد داشت و اصطلاحا «رشنال» خواهد بود؛ زيرا كه شرايط جهاني توسعه تكنولوژيك و تكامل فكري بشر به دليل تعميم ابزار كسب معلومات و اطلاعات آن را ايجاب مي كند و بشر بي صبرانه درجستجوي چنين نظمي است و تا به دست آوردن آن قرار نخواهد داشت.
    در مذاكرات يالتا كه 12 فوريه پايان يافت، قرار شده بود كه آلمان به چهار بخش تقسيم و هرقسمت به يك فاتح جنگ سپرده شود و اين فاتحان عبارت بودند از شوروي، آمريكا، انگلستان و فرانسه. فرانسه بنا به ملاحظاتي به اين فهرست اضافه شده بود.
     كنفرانس تصميم گرفته بود كه نيروهاي سه دولت بلافاصله پس از جنگ ايران را ترك كنند، اروپاي شرقي و سرزمين هايي كه توسط ارتش سرخ از تصرف آلمان خارج شده اند درمنطقه نفوذ شوروي قرار گيرند، زيرا كه در نشست يالتا استالين از موضع نيرومندتري برخوردار بود. يوگوسلاوي به دست تيتو فرمانده پارتيزانها سپرده شود و چون كمونيست بود مورد موافقت استالين قرارگرفت. همچنين قرار شده بود كه اتريش بعدا به صورت كشوري مستقل و بي طرف در آيد. اين كنفرانس نتوانست در باره يونان تصميم بگيرد كه پس از جنگ، نزاع شرق و غرب (معروف به جنگ سرد) از همين يونان آغاز شد. استالين با اينكه در يالتا امضا داده بود كه بلافاصله پس از جنگ نيروهاي خود را از ايران خارج كند ديديم که دست به تعلل و بهانه جويي زد و كه نزديك بود اين تعلل به تجزيه ميهن ما منجر شود.
    مرور زمان نشان داد که هرآنچه را که شوروی در کنفرانس یالتا به دست آورده و درنتیجه، پس از جنگ یکی از دو ابرقدرت جهان شده بود، گورباچف در اواخر دهه 1980 از دست داد. شوروی در جنگ دوم جهانی 27 میلیون کشته داده بود و امتیازات به دست آورده در نشست یالتا و کنفرانس پتسدام خونبهای آنان و غرامت ویرانی وارده به آن کنفدراسیون بودند که گورباچف و یلتسین آنهارا برباد دادند. يلتسين مرده ولي معمّا در اينجاست که چرا درباره فروپاشی شوروي از گورباچف که زنده است و هنوز گاه به گاه اظهار نظر مي کند بازخواست و مواخذه نشده است.