اوراق تاریخ

در سومین روزمرداد به دعوت دوست بسیار خوبم آقای دلبری و درمعیت خانواده صمیمی و فهیم ایشان به بازدید مجموعه سعدآبادرفتیم

قبل از هرچیز از نهایت لطف ومرحمت آقای دلبری سپاسگزارم

 

 

مجموعه سعدآباد، در مساحتی حدود ۳۰۰ هکتار واقع شده‌است. این مجموعه دارای حدود ۱۸۰ هکتار جنگل طبیعی، چشمه سارها، قنات ها، باغستان‌ها، گلخانه‌ها و خیابان‌های پوشیده از درخت و گل است. رودخانه جعفر آباد، از وسط محوطه کاخ می‌گذرد. این مجموعه، از شمال با كوه‌های البرز، از مشرق با گلابدره، از مغرب با ولنجك و از جنوب با تجریش همسایگی دارد.

از باغ هایی كه اراضی آنها به اراضی مجموعهٔ سعدآباد اضافه شد، می‌توان به باغ آقا محمدجواد گنجه‌ای، كه قسمتی از روستای جعفرآباد بود و باغ امام جمعه وقت جعفرآباد، و باغ های سپهبد امان‌الله ميرزای مستوفی‌الممالك (سالار جنگ)، شكرالله قوام‌الدوله، همدم‌السلطنه (خواهر مستوفی) و محمود بدر اشاره کرد. خانه‌های جنوبی مجموعه، كه مربوط به دوره قاجار بود و در دوران پهلوی اول به عنوان سربازخانه کاخ سعدآباد، مورد استفاده قرار می‌گرفت، از نصیرالدوله خريداری گردید.

در دوران پهلوی اول، سراسر باغ سعدآباد از رودخانهٔ دربند، که توسط رضا شاه خریداری شده بود، مشروب می‌شد.ولی در دوران پهلوی دوم، به دلیل بخشیدن دوازده ساعت از آب رودخانه به رعايا، و کافی نبودن این میزان آب رودخانه، برای آبیاری سراسر مجموعه، از دوازده رشته قنات قديمی و جدیدالاحداث استفاده گردید.

 

مجموعه سعدآباد، چهار دوران تاریخی قاجاریه، پهلوی اول و پهلوی دوم و پس از انقلاب، را شامل می‌شود. این مجموعه، در دوران قاجار، محل استقرار و سكونت تابستانی شاهان این سلسله بوده است. پس از كودتای ۱۲۹۹ و الحاق باغ ها و خانه‌های گوناگون، در وسعتی تازه، به اقامتگاه تابستانی رضاخان اختصاص یافته و كاخ ها و كوشك هایی به مناسبت و ضرورت های گوناگون در جایجای اين پهنهٔ برتافته از درختان چنار و سپيدار و سرو، با فاصله‌ای نسبت به بناهای بازمانده از دوران قاجار، سربرآورده، كه طي ساليان به هیجده كاخ كوچك و بزرگ، و تعدادی تاسیسات دیگر، رسيده است. قدیمی ترین کاخ این مجموعه، کاخ (کوشک) احمدشاهی بوده است، که در دوران اوایل سلطنت او، ساخت آن به پایان رسیده است. جدید ترین کاخ این مجموعه، کاخ لیلا پهلوی، کاخ تابستانی کوچکترین دختر محمدرضا پهلوی بوده است.

 

ابتدای کاربازدید ما تهیه بلیط بود، وقت مامحدود بوداما وسعت کار زیاد

به همین خاطر برای اینمرتبه از بازدید سه مورد گزینه شد کاخ سبزو کاخ سفیدو موزه چهره های ماندگار که ازقضا مورد سوم رایگان بود

کمی پس از ورود و طی مسیر درسمت چپ غرفه های بخش خصوصی برپابود که غرفه نقاشی رنگ وروغن جذب مان کرد تابلوهائی کوچک با پیامهائی پررنگ از روی علاقه و به نیت پشتیبانی از هنرمند جوان و خانم این غرفه واین هنر تابلوئی با دادن فرصت انتخاب به دختر صبورم" مهسا" خریدیم البته مطمئنم اگر عتیقه های موزه فروشی بود او به آنها تمایل بیشتری داشت همانطورکه دکورها را برای آتیه بخاطر سپرده است

وپس از این ادامه راه

راهنمای ما در واقع فرزند علاقمندو کنجکاو آقای دلبری ،محمود عزیزبودکه من اورا "دکترمحمود"خطاب میکردم .دقّت و توجه او قابل تحسین است 

 اولین جائی که مورد نظر واقع شد همان مورد رایگان "موزه چهرهای ماندگار"بود که سر راه قرارداشت

دراین سوی عمارت نام و چهره ی اهل علم وهنر معاصر قرار داشت وچون از راهروئی گذشتیم درحیاط این عمارت مجسمه های ماندگار تاریخی بر ستون هائی واقع بود: فردوسی بزرگ عطار وخیام نیشابوری وابن سینا و سعدی:

 

موزه چهره های ماندگار مجموعه سعدآباد (کاخ ملکه توران امیر سلیمانی، همسر سوم رضا شاه پهلوی(

وبه همراهان  گفتم خوب که دزدیده نمیشوند

بخاطر داشته باشیم که:

عمارت چهره های ماندگار از جمله بناهای دوره قاجاری در مجموعه سعد آباد است که رضا شاه پس از ساختن کاخ سبز آن را منضم به مجموعه سلطنتی نمود. این عمارت و ساختمان جنوبی(کاخ ملکه عصمت دولتشاهی، همسر چهارم رضا شاه پهلوی آن که اکنون موزه فرشچیان را در خود جاي داده، مجموعه دو عمارت اندرونی و بیرونی یک باغ بوده اند. عمارت بیرونی مشتمل بر یک ساختمان ییلاقی است و از سه سو به ایوانهای سر پوشیده منتهی می شود و در قسمت جنوبی قرار دارد و عمارت اندرونی ( موزه چهره های ماندگار ) در قسمت شمالی(کاخ ملکه توران امیر سلیمانی، همسر سوم رضا شاه پهلوی) قرار گرفته و از دو سوی شمال و غرب به ایوان های ستون دار منتهی می گردد. از جهت ظرافت های معماری عمارت بیرونی دارای نفاست بیشتری است و عمارت اندرونی ساده تر به نظر مي آيد. این دو عمارت پس از تملک توسط رضا شاه به عنوان کاخ اختصاصی ملکه توران ملک شاهی (همسر سوم رضا خان و مادر عبدالرضا پهلوی) اختصاص یافت. عمارت بیرونی محل سکونت ملکه بوده و در عمارت اندرونی خدمه ایشان مستقر بودند. بعدها تا قبل از انقلاب کاخ ها به نظامیان نزدیک محمد رضا پهلوی که در سعدآباد ساکن بودند اختصاص یافت.

 چون ازسمت راست  انتهای حیاط کاخ ملکه توران امیر سلیمانی،همسر سوم رضا شاه پهلوی به دنبال روی همسرمحترم آقای دلبری "سرکارخانم استیری "   ادامه راه دادیم از ایوان ساختمان موزه استاد فرشچیان گذشتیم

ساختمان موزه استاد فرشچیان در گذشته محل سکونت رضاشاه و همسر چهارمش ملکه عصمت بوده که در دوران محمدرضا پهلوی، برادر شاه و سپس سرآشپز مخصوص او در آنجا سکونت داشتند و بعدها نیز به انبار تبدیل شد. این بنا، پس از بازسازی و مرمت در سال 1380 با عنوان موزه مینیاتور استاد فرشچیان افتتاح گردید.

 

 

معماری هر دو بنا از نوع دوران تجدد است. در این دوران بناهای اعیان و رجال با آرایه های معماری فرنگی تزئین می شدند. هر دو بنا از معماری برون گرا برخوردارند و دید به باغ و محیط اطراف از اصول در نظر گرفته شده برای طراحی این دو ساختمان بوده است . مصالح به کار رفته در بنا ترکیبی از خشت و آجر است و پوشش بام، خرپای شیروانی است که با حلب یا ورق شیروانی عایق شده است.

 ازاین پس هم میهمان هوشیاری ودقت نقشه خوان ماهر "دکترمحمود" ۱۳ ساله بودیم که بسیار راهنما دقیق وجدّی است

 مکان دیگری که قراربازدید  داشتیم وبرسرراه:کاخ سفید بود  همان کاخ ملت (کاخ سفید، کاخ محمدرضاشاه پهلوی)

کاخ ملت مجموعه سعدآباد (کاخ سفید، کاخ محمدرضاشاه پهلوی)

این کاخ ،بزرگترین کاخ موجود در مجموعه کاخ سعدآباد، در زمینی به مساحت 2164 متر مربع در دو طبقه، در زیر بنایی در حدود 5000 متر مربع ساخته شده است که به علت رنگ سفید نمای آن به کاخ سفید شهرت یافته است. این بنا علاوه بر آنکه اختصاص به امور اداری و تشریفاتی دوران پهلوی داشته است، اقامتگاه تابستانی شاه و همسرش فرح به حساب می‌آمد. بنای کاخ به دستور رضا شاه در سال 1310 آغاز گردید و در سال 1315 به پایان رسید. نقشه کاخ اثر مشترک مهندس خرسندی و مهندس بوزیس روسی می‌باشد. سنگ های مرمر سرسراها از معادن شهرهای یزد و تربت حیدریه تهیه شده و سنگ فرش کف ها توسط استاد لرزاده انجام شده است. نمای بیرونی کاخ به سبک ایرانی-رومی است که چهار ستون اصلی بزرگ در چهارسوی سرسرا و چهار نورگیر در اطراف سقف مرکزی می‌باشد.

اینهم تصویری ازفرش ورودی کاخ سفید

این کاخ درمقابل عظمت ایران و ماندگارهای گذشته ی ایران همچون خرابه های هخامنشی و ساسانی به چشم نبود

اما چون بیرون شویم منظره طبیعت وحضورمجسمه ی آرش کمانگیربه قابل چشم نواز

 

 

مجسمه آرش کمانگیر در جلوی ورودی کاخ ملت مجموعه سعدآباد

این بار آنچه پائین پله ها از بخش خصوصی توجه جلب میکرد صدای زیبای سنتورو آهنگ های ایرانی بود. که توسط هنرمندی جوان و طراح وابداع کننده

نواخته میشد

 

 

" فرهاد عنایتی" جوانیست که با زحمت و پشتکار موفق به ساخت و ابداع  سنتور کوچک و تنظیم نت عددی به جای " دو  ر می  فاسو لا سی"  

یه دفترچه نت  عددی هم از ایشان خریدم به امید موفقیت بیشتر جوان وطنم وقدمی برای ماندن اودر مسیری سالم

اگرشماهم خواستید اورابیشتربشناسید یا  از هنراوبهرمند شوید این شماره ای از اوست در پشت دفترچه نت ۰۹۳۸۵۳۸۲۲۹

و باز ما بودیم راهنمائی های بی صدای "دکترمحمود"

تا رسیدن به کاخ سبز  باز شرمنده آقای دلبری شدیم

بستنی ..........اونم ازنوع قیفی!!!!!!!!!!

جاتون خیلی خالی بود

اگه دلتون خواسته ..................رفتید خیابون شماهم بخرید

ویادتون بمونه که خودشون  "دوتا"خورند و نگم که عصر که از خواب بیدار شدند

دنبال عرق نعناع بودند!!!!!!!!!

گذشته از همه اینها خیلی بی نظیرند :در دوستی...صبوری...وهرچه از خوبیست

بستنی خوران راهی کاخ سبزشدیم  چیزی که شاید برای خود رضا خان میسر نشده باشد.

برسرراه موزه نظامی (کاخ شهرام) قرار دارد همانجائی که "دکتر محمود" بر سلاح نظامی شد تا آقا جوووون (آقای دلبری)عکس یادگار را فراموش نکند

 

موزه نظامی مجموعه سعدآباد (کاخ شهرام)

این موزه در بخش مرکزی مجموعه با زیر بنایی حدود سه هزار متر مربع، در دو طبقه و یک زیر زمین، به دستور رضاشاه در سال 1314 برای همسر دومش تاج الملوک ساخته شد. بنای فوق طی سال های 1351 تا 1352 توسط واحد مهندسی مجموعه سعد آباد بازسازی و به شهرام، پسر بزرگ اشرف پهلوی اهدا شد و به کاخ شهرام معروف گشت. پس از انقلاب، ساختمان مذکور به موزه نظامی تبدیل شد.

راه طولانی وسربالا بود اما خیلی دل انگیز اونقدر که باز آقای دلبری دست به دوربین شده بود و ضمناً فراموش کرد عکس من وخانم استیری را به گوشی من "بولوتوس"کند!!!!!!!!!! ناگفته نذارم منم از بچه هاعکس  گرفتم وبه ایشون بولوتوس ندادم البته هردو از سر سربه هوائی!!!!!!!!!!

بالاخره نفس زنان رسیدیم کنار درورودی کاخ سبزسمت چپ موزه"برادران امیدواربود"

 

رفتم که به دنبال همراهان به  حیاط کاخ وارد شوم اما امیدوارها نگذاشتند ومن برگشتم و آقای دلبری به مزاح میگفتند بیائید لازم نیست "در "را ببوسید اما من قصد امیدوارها  روداشتم و دیدن موتور وماشین آنها که بیرون به نمایش بود

همه دورموتور وماشین پرخاطره ی آن دو قرار گرفتیم و به یاد آوردیم که با این موتور و ماشین این دوبرادر جهان گردی داشته اند ولابد وقتی باماشین رفته اند موتور را روی ماشین ووقتی موتورسوار میشدند ماشین !!!!!!!!راروی موتور سوار میکرده اندو خنده احمد خوش خلق عزیز فراموشم نمیشود

و دریافتم

سال 1954(1333) برای عیسی و عبدالله امیدوار، این دو برادر کوهنورد و ماجراجو آغاز سفری بود به گفته ی خودشان پرخطر، سفر به دور دنیا با موتور سیکلت. شور و عشق فراوان به جهت دیدن نادیده های این کره خاکی سوار بر موتور سیکلتهای خود پا برون از زادگاه خود تهران گذاشتند و سفری را آ غاز نمودند که لحظه به لحظه آن برای این دو برادر سرشار از حادثه و اتفاق بود و وقایع تلخ و شیرینی که در آن سالها در بزرگترین و معتبرترین نشریات جهان چاپ می گردید و شگفتی و تعجب و تحسین خوانندگان را برمی انگیخت . جنگلهای مخوف و وحشتناک آمازون و آفریقا، صحرای گرم و سوزان ربع الخالی عربستان، سرزمینهای ناشناخته آمریکا ، استرالیا ، قطب شمال و جنوب یخ زده و منجمد ... را این دو برادر جهانگرد که روزگاری کوهنورد و صخره نورد بودند با عزمی راسخ و نگاهی به افقهای دور درنوردیده اند. که هفت سال اول سفر با موتورسیکلت و سه سال آخر نیز با استفاده از اتومبیلی که شرکت سیتروئن به آنها اهداء کرده بود پیمودند . هزاران عکس ، تصویر، فیلم، صنایع دستی کشورهای مختلف و بسیاری از تحقیقات و خاطرات و آثاردیگر ماحصل سفر این دو برادر است که این آثار کم نظیر در ساختمانی در مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد بنام موزه برادران امیدوار نگهداری می شود.

این موزه ۳ نگارخانه دارد که در دو نگارخانه آن آثار اهدایی برادران امیدوار به معرض نمایش گذاشته شده‌است. این آثار حاصل سفرهای این دو برادر و عکس‌های آنها است. این اشیا از قاره‌هایی چون آفریقا، آسیا، آمریکا و استرالیا به جمع‌آوری شده‌است.

نگارخانه سوم اتاق نمایش فیلم است که در آن فیلم سفر و اسلایدهای گرفته شده توسط این دو برادر به نمایش درمی‌آید.

 برادران امیدوار و موتورسیکلت‌شان در قاره آمریکا.

ازدیگرماندگارهای آن دو

 كتاب سفرنامه برادران اميدوار است که  وقايع سفر اين دو برادر را به نقاط مختلف جهان همراه با نتيچه پژوهش هاي انسان‌شناسي آنان ارائه مي‌كند

برادران اميدوار در سالهايي كه انجام سفر با مشكلات فراواني مواجه بود اقدام به سفر به دور دنيا نمودند. بنابراين در موارد زيادي از جمله موارد زير به عنوان اولين‌ها مطرح مي‌باشند

  اولين جهانگردان ايراني

   اولين مسافر ايراني قطب جنوب (عبداله اميدوار)

اولين مسافر آسيايي قطب جنوب

اولين مسافر ايراني و آسيايي كه هم به قطب شمال و هم به قطب جنوب مسافرت نموده اند.

شما دوستان عزیز می توانید از طریق پست الکترونیکی زیر با عیسی امیدوار ارتباط برقرار نمائید . یا در وبلاگ برادران امیدوار پیام بگذارید.

                                                          info@omidvar-brothers.com    

شماره تلفن های موزه :  9- 319 20 228

 سرانجام نوبت  کاخ سبز

 

 

کاخ سبز مجموعه سعدآباد (قصر سنگی، کاخ شهوند، کاح رضا شاه پهلوی(

 

همان جائی که برای ورود و دیدارش مجبوربه پوشیدن کاور کفش شدیم

اااااااااای ی ی ی ی ی رضاخان تو  رفته ای اما  سایه ی نظم و دیسیپلین تو باقیست 

این کاخ  از زیباترین کاخ های سلطنتی موجود در ایران می‌باشد که در نقطه‌ای مرتفع، در شمال غربی مجموعه سعدآباد قرار دارد. کار ساخت و تکمیل آن از زمان وزارت جنگی رضاشاه، تا اوایل سلطنتش (سالهای 1301 تا 1307خورشیدی) به طول انجامید. رضا شاه از طبقه همکف به عنوان محل زندگی و دفتر کار خود و از زیر زمین به عنوان انباری استفاده می‌کرد که البته در زمان پهلوی دوم زیر زمین آن نیز بازسازی و مورد استفاده قرار می گرفت. این کاخ به دلیل استفاده از سنگ های سبز کمیاب معدن خمسه زنجان در نمای خارجی آن به قصر سنگی نیز معروف است. ملات سنگ ها از جنس سرب است و مانع شکستن آنها در اثر انقباض و انبساط می‌شود. درب اصلی کاخ از سمت شمال غربی به سمت رشته کوه‌های مرتفع البرز گشوده می‌شود. سر در و ستون های ورودی کاخ نیز از جنس سنگ مرمر خراسان و ترکیب و تلفیقی از نقوش و موتیف های هنر ایرانی و اروپایی است. با بازسازی و مرمت کاخ، قصر سنگی به کاخ شهوند، معروف گردید و پس از انقلاب ایران، به کاخ سبز تغییر نام داد.

 

 

 از کاخ بیرون شدیم

کالسکه ای بود رایگان و بی صاحب و  بر آن شدیم و به یادگار عکسهائی

غالباًعکاسمان آقای دلبری بودند امابایدبه انصاف بگویم "احمدآقا "فرزند برومند ایشان ماهرترند  در عکاسی ایشان افراد آماده تر بنظر میرسند

گرچه اجازه بازدید نبود اما ما نباید فراموش کنیم قدیمترین کاخ ها "کاخ احمد شاهی" است  این کاخ قدیمی ترین کاخ موجود در مجموعه سعد آباد است که در اواخر سلطنت احمد شاه قاجار و از سال 1297 ساخت آن آغاز و در هنگام وزارت جنگی رضا شاه، ساخت بنای آن به پایان رسید. در حال حاضر نیز به گفته کارکنان مجموعه سعدآباد ، از این محل به عنوان پایگاه  بسیج خواهران استفاده می‌شود و غیر قابل بازدید برای عموم می‌باشد 

کاخ احمد شاهی مجموعه سعدآباد

 از دیگراماکن این مجموعه

ساختمان جمهور (کاخ ملکه مادر)غیرقابل بازدید

موزه هنر ملل (گلخانه کاخ ملت، موزه هنر اختصاصی فرح پهلوی) 

موزه آب (دفتر رئیس تشریفات کاخ، دفتر مسئول حفاظت ارتش)

موزه آب مجموعه سعدآباد (دفتر رئیس تشریفات کاخ، دفتر مسئول حفاظت ارتش(

موزه استاد بهزاد (کاخ کرباس، کاخ ولیعهدی)

موزه صنایع دستی (موزه ظروف، کاخ اشرف پهلوی)

موزه صنایع دستی مجموعه سعدآباد (موزه ظروف، کاخ اشرف پهلوی)

موزه مردم شناسی (کاخ شمس پهلوی)

موزه مینیاتور استاد آبکار (کاخ لیلا پهلوی)

موزه هنرهای زیبا (کاخ سیاه، دفتر وزیر دربار شاهنشاهی) 

موزه نگارستان

 

موزه نگارستان مجموعه سعدآباد

 موزه هنر ملل (گلخانه کاخ سفید، موزه هنر اختصاصی فرح پهلوی)

 .......

شیرینی بازدید در همراهی وهمد لی ها درمنزل ما

تا حدود ۹شب که میهمانی دیگری برای آقای دلبری در

پیش بودادامه یافت وبرمیزان شیرینی دورهم بودنمان

 در شب گذشته افزود

واینک که من ثبت میکنم سفر آقای دلبری از سبزواربه

 تهران به سمت اردبیل درمعیت خانواده دوست داشتنی

ادامه دارد...

          برای همه آن عزیزان آرزوی سلامتی و سفر خوش دارم

                                                       ۴مرداد۸۹